Bektaşi üzümü, bir buçuk metre yüksekliğe ulaşan birçok gövdeden oluşan bir çalıdır. Bu bitki ekimden sonraki 2-3. Yılda meyve vermeye başlar, 5-7. Yıldan itibaren tam meyve verme dönemi başlar. Uygun bakım ile bektaşi üzümü verimi 30-40 yıl düşmez.
İçerik
Neden bektaşi üzümü kesin
Bu çalıların bir özelliği, her yıl birçok yeni dal oluşturma yeteneğidir. Birkaç yıl zamanında budama olmadan, çalı farklı yaşlarda 50 ila 70 sürgün büyür. Bu tür kalınlaştırılmış bektaşi üzümü genellikle hastadır ve küçük meyvelerden küçük bir hasat verir.
Yıllık bektaşi üzümü filizleri genellikle hızlı büyür, bu süreç sonbaharın sonlarına kadar devam eder. Bu nedenle, üst kısımlarının büyüme mevsiminin sonunda olgunlaşmak için zamanı yoktur ve Rusya, Beyaz Rusya ve Ukrayna'nın güney bölgelerinde bile genellikle donar. Mümkün olduğunca çok sayıda meyve tomurcuğu korumaya çalışarak, bu tür sürgünlerin yalnızca hasarlı alanları kaldırılır.
İlkbaharda, hangi dalların kışın zarar gördüğü, dondan muzdarip olduğu veya kar ağırlığı altında yere battığı açıkça görülmektedir. Bu nedenle, bektaşi üzümü budaması, tomurcukların henüz açılmaya başlamadığı çok erken ilkbaharda yapılır. İlkbahar budaması sırasında bu çalı kaldırılır:
- hastalıklı ve hasarlı dallar;
- çalıyı kalınlaştıran sürgünler;
- verimini düşüren eski dallar.
Bektaşi üzümü çalı, farklı yaşlardaki bazal dallardan oluşur: 1 - çok yıllık iskelet (2-5 yıl), 2 - bazal yıllıklar, 3 - böbrek yıllıkları
Bektaşi üzümlerinin yıllık budaması, çalıyı gelişimin en üretken aşamasında - her bir üreme grubu için kritik yaştan (7 yıl) daha eski olmamasına (çeşidin en iyi temsilcileri) - ve sürekli olarak yerini alan bazal sürgünlerin büyümesine olanak tanır yaşlı dallar.
Bektaşi üzümü çeşitleri
Bektaşi üzümünün yaşamın 4-7. Yılına kadar olan bazal dalları, apikal büyümeyi yavaşlatır ve verimi düşürür. Bazal dalların ana ekseninin yoğun büyümesindeki yavaşlamanın zamanlamasında böyle bir yayılma, farklı kıtalardan yetiştiriciler tarafından yetiştirilen bektaşi üzümü biyolojik özelliklerinden kaynaklanmaktadır - sürgün oluşumunun yoğunluğu ve meyvelerinin dayanıklılığı (kısa meyve tomurcuğuyla biten dallar). Bu meyve çalılarının tüm çeşitleri ve melezleri 3 gruba ayrılır:
- Avrupalı;
- Amerikan;
- Avrupa-Amerikalı.
Avrupa seçimi çeşitleri
Avrupa seçimi her zaman bektaşi üzümlerinin boyutunu ve ağırlığını artırmayı amaçlamıştır. 54 çeşit bektaşi üzümü yetiştiren Charles Darwin, günlüğüne şunları yazdı:
“Bektaşi üzümü tarihinin en ilginç yanı, meyvelerdeki sürekli artıştır ... Yabani bektaşi üzümü meyvesi yaklaşık dörtte bir ons veya 120 tane ağırlığındadır;
1786 civarında 240 tane * ağırlığında bir bektaşi üzümü sergilendi, yani ağırlığı iki katına çıktı;
1817'de ağırlık 641 tahıldı;
1825 yılına kadar artış olmadı, ancak bu yıl rakam 760 tahıldı;
1830'da Teazer 781 tane ağırlığındaydı;
1841'de harika 784 tane;
1844'te Londra 852 tahıl ve sonraki yıl 880 tahıl ağırlığındaydı;
1852'de Steffordshire'da aynı çeşitteki meyve şaşırtıcı bir ağırlığa ulaştı - 896 tane, yani yabani meyvenin ağırlığının yedi buçuk katı bir ağırlığa.
* 1 tane = 0.062 gr Yabani bektaşi üzümü meyvesi yaklaşık 7.44 gr ağırlığındadır ve bir çeşidin meyvesi (örneğin, Londra çeşidi) - 54.56 gr.
Londra bektaşi üzümünün koyu kırmızı meyveleri hala boyut ve ağırlık bakımından liderdir. İngiltere'de, bir meyvenin maksimum ağırlığı kaydedilir - 57.9 g.Bir çalıdan 4 ila 6.2 kg hasat toplanır.
Londra bektaşi üzümü 57.9 g ağırlığa ulaşıyor
Avrupa seçiminin bektaşi üzümü, meyvelerin boyutuna ek olarak aşağıdakilerle karakterize edilir:
- ateş etme yeteneği çok yüksek değil;
- bazal dalların verimliliğinin uzun süreli korunması - 7'ye kadar, hatta 12 yıla kadar;
- yaşla birlikte dallanan baklalarda bir mahsul oluşumu;
- önemli dal dikenleri - tüm uzunlukları boyunca büyük dikenler bulunur;
- mantar hastalıklarına karşı zayıf direnç.
Amerikan çeşitleri
Amerikalı yetiştiriciler, büyük meyve boyutlarına sahip olamayan çeşitler geliştirdiler, ancak bu sayıları ile dengeleniyor. Bu grubun çarpıcı bir temsilcisi Houghton çeşididir - 2 g ağırlığa sahip meyveler, ancak verim çalı başına 10 kg'a kadardır.
Houghton bektaşi üzümü orta büyüklüktedir, ancak çalılıklarda birçoğu vardır.
Amerikan bektaşi üzümü şu özelliklere sahiptir:
- yüksek ateş oluşturma yeteneği;
- bir yıllık büyüme ile meyve veren - bir-iki yaşındaki meyvelerde mahsulün sadece küçük bir kısmı oluşur;
- bazal dalların hızlı yaşlanması - 5-6 yaşlarında çıplak hale gelirler ve üretkenliği kaybederler;
- dalların hafif dikeni;
- mantar hastalıklarına direnç.
Avrupa-Amerika grubu çeşitleri
Avrupa ve Amerika seleksiyonunun bitkilerinin melezlenmesiyle elde edilen bektaşi üzümü çeşitleri, her iki grubun çalılarının biyolojik özelliklerini birleştirir. Avrupa-Amerikan grubunun bir bektaşi üzümü örneği, V.I.'de yetiştirilen Rus çeşididir (genellikle Rus kırmızısı olarak adlandırılır). I. V. Michurin. Bu çeşidin meyveleri 6 g ağırlığa kadar ve verim çalı başına 4 ila 10 kg'dır.
Rus (Rus kırmızısı) çeşidinin bektaşi üzümü meyveleri çok büyük değildir, ancak verim yüksektir.
Avrupa-Amerika grubunun bektaşi üzümü çeşitleri şunların doğasında vardır:
- yüksek ateş oluşturma yeteneği;
- kök dallarının üretkenliğini 6 ila 8 yıl arasında tutmak;
- hem yıllık sürgünlerde (% 30 ila% 50) hem de bir-iki yaşındaki baklalarda (% 50 ila% 70) meyve oluşumu;
- orta sivri uçlar - sürgünün alt kısmında tek dikenler;
- mantar hastalıklarına direnç.
Deneyimli bahçıvanlar, bektaşi üzümü fidanları satın alırken, her zaman seçtikleri çeşidin hangi üreme grubuna ait olduğu ile ilgilenirler. Bu onlara gelecekte çalıların ne kadar yoğun budamasının gerekli olacağını ve dalın maksimum (verimlilik açısından) yaşının ne kadar kaldırılması gerektiğini önceden bilme fırsatı verir.
Bektaşi üzümü çalı oluşumu
Zaten ekim sırasında, bektaşi üzümü çalılarının oluşumu başlar.
Birincil budama
Satın alınan fide dikimden hemen önce kesilir. Kurumuş kökler çıkarılır ve aşırı uzun olanlar kısaltılır. Fide bir sapa sahipse, en düşük olandan sayılarak 4. ila 6. tomurcuk arasında kesilir. Kesi, böbreğe zarar vermemek için eğik olarak böbreğin 0,5 cm üzerinde yapılır.
Bir yıllık bektaşi üzümü fidesinin sürgününde bir kesim, tomurcuğun 0,5 cm üzerinde eğik olarak yapılır.
Fidenin iki, üç veya daha fazla bazal dalı varsa, o zaman en güçlü 2-3 tane kalır ve geri kalanı kök kalmayacak şekilde çıkarılır. Daha sonra iskelet haline gelecek olan kalan dallar da 3-4 tomurcuğun üzerinde kesilir.
Video: bektaşi üzümü nasıl ekilir
İki yaşında bir çalı budama
Gelecek yılın ilkbaharında, bektaşi üzümü bir önceki yılın baharında ekildiyse, çalıların daha fazla oluşumu gerçekleşir. Sürgünler toprak seviyesinde kaldırılarak iskelet dalları gölgelendirilir.2-3 yıllık sap bırakın. Tüm sürgünler kısaltılır ve bu yıl dalların gelişeceği 4-5 tomurcuk kalır. Tomurcukların dallardaki konumuna dikkat edin. Üzerinde sürgünün kesileceği tomurcuk, çalıların dışına doğru yönlendirilmelidir. Dallar tomurcukların yönlendirildiği yönde büyüyecektir. Çalı, bir ve iki yaşında 6-7'den fazla bazal dal içermemelidir.
İki yaşındaki bektaşi üzümü çalılarını budanırken, sürgünler toprak seviyesinde kaldırılarak iskelet dallarının gölgelenmesi
Üç yaşındaki bektaşi üzümü
Bektaşi üzümü ekimden 3-4 yıl sonra meyve vermeye başlar. Ana meyve verme, sürgünlerin üst kısmında yoğunlaşır ve meyve tomurcuklarının çoğu, dalların ve genç meyvelerin yıllık büyümesine serilir. Bu nedenle, bektaşi üzümü ömrünün üçüncü yılından başlayarak, ekimden sonra dalları kısaltılmaz - bu verimi azaltacaktır. Sadece çalıların içine giren ve diğer dalları gölgeleyen bir yıllık büyüme için bir istisna yapılır.
Bektaşi üzümü meyve tomurcukları bir yıllık dal büyümesine ve genç meyveye serilir.
Aksi takdirde, çalı oluşumu şu şekildedir: Geçen yılki hasarlı dallar ve kök büyümesi kesilerek, çalının ortasını kalınlaştırmayan en güçlü saplardan 3-4'ü bırakılır. Üç yaşında çalı 9–11 bazal daldan oluşmalıdır.
Farklı yaşlardaki bektaşi üzümü çalılarının ilkbahar budaması diyagramında, kaldırılması gereken dal parçaları ve yıllık sürgünler işaretlenmiştir.
Yetişkin bektaşi üzümü çalı
Farklı yaşlardaki (4 yaş ve üstü) yetişkin bir bektaşi üzümü çalısının kök dalları, yaklaşık 50 cm²'lik bir alanı ve tacı - 1,5 m²'ye kadar olan bir alanı kaplar. Yaşlı dallar ve fazla yıllık sürgünler kestikten sonra çalıda her yaştan 20-25 iskelet dalı bırakılır, mümkünse her yaş için aynı miktarda (2-4 sürgün), bir veya iki yıllık daha ve bir veya en eskileri için iki daha az.
Yaşlı dalları (6, 7) ve fazla yıllık sürgünleri (0) budamadan sonra, çalıda her yaştan 20-25 iskelet dalı bırakılır.
Gelecekte bu operasyon her yıl yapılmaktadır. Doğru budanmış bektaşi üzümü çalıları, 20-25 bazal daldan oluşmalıdır - bir yıldan beş yıllık sürgünlere kadar her yaştan 4-5 dal. Avrupa kökenli bektaşi üzümlerinin dalları 12 yıla kadar meyve verebilmesine rağmen, kabuklarında çok fazla patojen ve zararlı böcek birikmektedir. Deneyimli bahçıvanlar, her baharda beş yaşında olan dalları kesmenizi önerir.
Bektaşi üzümü çalısı nasıl gençleştirilir
Bektaşi üzümü gençleştirme ihtiyacı iki nedenden dolayı ortaya çıkmaktadır:
- iskelet dallarında zayıf büyüme;
- çalı oluşumu birkaç yıldır gerçekleştirilmemiştir.
Gençleştirici budamanın yanı sıra biçimlendirici budama ilkbaharın başlarında yapılır, böylece yaz aylarında çalı yeni sürgünler yetiştirmek için zaman kazanır.
Gençleştirici bektaşi üzümü budaması erken ilkbaharda yapılır.
İskelet dallarında yıllık sapların büyümesi çok küçükse, bu dallar gençleşir. Bunun için iskelet dalı, bir yıllık en güçlü yanal sürgünlere kesilir, böylece üzerinde meyve tomurcukları olan yeni sürgünler oluşur. Dalın bir kısmının çıkarılması, yanal sürgünün büyüme kuvveti ve dallanma üzerinde olumlu bir etkiye sahip olacaktır: iskelet dalının genç bir uzantısı haline gelir.
Daha karmaşık bir prosedür, ihmal edilmiş bektaşi üzümlerinin gençleştirilmesidir. Böyle bir çalının düzgün bir şekilde oluşması 3 yıl sürecektir:
- İlk yıl, eski dalların üçte birinden fazlası ve çalıların ortasını kalınlaştıran bir yıllık büyüme kesilmez.
- İkinci yılda, kalan eski dalların yarısını çıkarın, 3-4 yıllık sürgünler bırakın.
- Üçüncü yılda kalan eski dallar çıkarılır ve 1 ile 3 yaş arasında yine 3-4 gövde bırakılır.
İhmal edilmiş bir bektaşi üzümü çalısının gençleştirici budaması üç yıl boyunca yapılır.
Gelecekte, bektaşi üzümü oluşumu genel kabul görmüş şemaya göre gerçekleştirilir, yani beşinci oluşum yılına kadar farklı yaşlarda 20-25 dallı bir çalı elde edilir.
Bektaşi üzümlerinin ilkbahar budaması yıllık olarak yapılmalıdır. Düzgün şekillendirilmiş bir çalı, 20-30 yıl boyunca sürekli olarak yüksek verim (bu çeşitlilik için) ve yüksek kaliteli meyveler verecektir.
